Uyku problemleri yaşayanların sayısı artarken uzmanlar ve araştırmalar uykusuzluğun nelere mal olacağını ortaya koydu. 15 yıl boyunca 589 kişi üzerinde yapılan bir araştırma, uyku kalitesi bozuk olan yahut uykuyu sürdürmekte zahmet çeken bireylerde ortalama üç yıl civarında beyinlerinin daha süratli yaşlandığını ortaya koydu. Uykusuzluk hangi hastalıklara neden oluyor?Uykusuzluğu aşmak için neler yapılmalı?
Uyku kalitesi ve uyku sorunlarının beynin yaşlanma suratını etkilediğini vurgulayan Trakya Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji Anabilim Kısmı Lideri Prof. Dr. Levent Öztürk, MR görüntüleme ile yapılan hesaplamalarla beyin yaşlanmasının artık değerlendirilebildiğini söyledi. Bu hesaplamalarla beyin yaşı delta faktörünün belirlendiğini belirten Öztürk şu bilgileri paylaştı:
“Kronolojik yaş ile beyin yaşı ortasındaki fark büyüdükçe beynin daha erken yaşlandığını söyleyebiliriz. Son periyotta yapılan çok kıymetli bir çalışmada uyku kalitesi ve uyku sorunlarıyla beyin yaşlanması ortasındaki münasebet araştırıldı. Bu çalışmanın kıymetli olmasının nedeni 589 kişinin toplamda 15 yıl boyunca takip edilmesiyle bu sayıların elde edilmesi. Çalışmaya nazaran uyku kalitesi bozuk olan bireylerde yahut uykuyu sürdürmede zahmeti olan bireylerde ortalama 3 yıl civarında beynin daha süratli yaşlandığı belirlendi.”
Alzheimer, parkinson ve demans hastalıklarını tetikliyor
Öztürk, beyin yaşlanmasını en olumsuz etkileyen durumun uykuya dalma zahmeti ve kişinin sabah istemediği halde erken saatte kalkması olduğunu, bu etkenlerin beynin ortalama 3,8 yıl daha süratli yaşlandırdığının çalışmayla ortaya konduğunu lisana getirdi.
Tüm bu bilgilerin uyku meselelerinin beyni erken yaşlandırdığını gösterdiğini aktaran Öztürk, “Bunun getirdiği sonuçlar da bir ekip dejeneratif hastalıkların, Alzheimer, Demans ya da Parkinson gibi hastalıkların riskinin artması manasına geliyor. Bu türlü bir hastalık ortaya çıkmasa da bilişsel süreçlerde yavaşlama yahut öğrenme zahmeti, dikkati toplama zahmeti ya da konsantrasyon sıkıntıları, odaklanma sorunları ortaya çıkabilir.” dedi.
Uykusuzluğu önlemek için ne yapılmalı?
Öztürk, uyku sıhhatine dikkat etmenin beynin erken yaşlanmasının önüne geçebilmede kıymetli bir etken olduğunu belirtti. Kişinin uyku hijyeni kurallarına uyarak bununla ilgili manileri ortadan kaldırması gerektiğini tabir eden Öztürk, şunları kaydetti:
“Yatma kalkma saatini kesinlikle sabitlemeliyiz. Yeteri kadar uyuduğumuzdan emin olmalıyız. Bu genç erişkin bireyler için yedi saatin altına düşmemeli. Bunun haricinde akşam geç saatlerde alkol alınmaması uykuya dalmayı ve sürdürmeyi kolaylaştırır. Rahat bir kıyafet giyilmesi ya da yatak odasında tam karanlıkta olunması, bilhassa mavi ekrandan uzak kalma son bir saat içerisinde kıymetli tedbirler olacaktır.
Uyku mühleti son derece değerli. Zira muhtaçlık duyduğumuzdan daha uzun uyumak ya da daha kısa uyumak ömrü kısaltıyor. Bunu çok büyük epidemiyolojik çalışmalar göstermiş durumda. İdeali gereksinim duyduğumuz kadar uyumak. Burada yeteri kadar uykuyu aldığımızdan emin olmalıyız. Daha sonra bu süreyi nerede geçirdiğimiz kıymetli. Bizim için gece, karanlıkta kendi hayat şartlarımıza uygun saatlerde bunu planlamak daha gerçek olacaktır. Örneğin 11-12 üzere yatıp sabah 6-7 üzere kalkmak, güzel bir yol olabilir.”