Son günlerde sahte dolarların yurt içinde deverana sokulduğu argümanları gündemde. Başlangıçta 600 milyon dolar olarak tabir edilen geçersiz para ölçüsünün, milyar doları aşabileceği öne sürülüyor. Bilhassa 50 dolar ve 100 dolar üzere sık kullanılan banknotların, Güneydoğu sonundan kaçak yollarla Türkiye’ye getirildiği ve turistik bölgelerde sirkülasyona sokulduğu belirtiliyor.
Döviz ofislerinde süreç durdu
Sahte dolarların piyasaya sürülmesiyle birçok döviz ofisi süreç alımlarını askıya aldı. Bu banknotların, hatta gelişmiş para sayma makineleri tarafından bile tespit edilemediği argüman ediliyor. Bilhassa İstanbul, Antalya, İzmir ve Gaziantep üzere vilayetler, savların merkezinde yer alıyor.
Kripto para operasyonları kuşkulu hale geldi
Gelen bilgilere nazaran, uydurma dolarlar Antalya’daki döviz ofislerinde kripto para alımında kullanılmaya çalışıldı. Uydurma paralarla yüz binlerce dolarlık süreç yapılmak istenirken, döviz ofislerinin kullandığı aygıtlar sayesinde durum fark edildi. Tether (USDT) üzere kripto varlıkların transferinde bu formülün kullanıldığı savları araştırılıyor.
Resmi açıklamalar ve birinci adımlar
Yaşanan gelişmeler üzerine İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı geniş çaplı bir soruşturma başlattı. TCMB, banknot sahteciliğiyle aktif uğraş kapsamında isimli mercilerle koordineli bir biçimde çalıştığını duyurdu. Türkiye Bankalar Birliği de bahse ait önlemleri devreye soktu. TCMB’nin para sayma makinelerinin yazılımlarını güncellemesi, sorunun tahlili için öncelikli adım olarak görülüyor.
Sahte paralar nasıl tespit edilir?
Sahte dolarlar, kağıt kalitesi ve baskı tekniklerinden anlaşılabilir. Lakin en tesirli metot, mor ışık ve manyetik mürekkep üzere teknolojik incelemelerden geçmek. Güncellenmiş para sayma makineleri bu süreci hızlandıracak. Fakat uzmanlar, vatandaşların geçersiz paraya karşı dikkatli olmaları gerektiğini vurguluyor.
Ekonomist Baydar: Teknoloji kâfi değil
Milliyet’e konuşan Ekonomist Hikmet Baydar, geçersiz paraların teknolojiyi dahi zorlayacak kadar gerçekçi olabileceğini belirtti. “Güncellenmiş para sayma makineleri sorunu hafifletebilir, lakin bu gelecekte yeni sahtecilik tekniklerinin ortaya çıkmayacağı manasına gelmez” diyen Baydar, geçersiz para riskini büsbütün ortadan kaldırmak için daha fazla düzenleme gerektiğini söyledi.
Uzmanlardan kritik uyarılar
Uzmanlar, uydurma para mağduru olmamak için şu tekliflerde bulunuyor:
Bankalar ve güncelleme süreci
Bankaların kısa mühlet içinde para sayma makinelerindeki güncellemeyi tamamlaması bekleniyor. TCMB’nin, tüm bankalara teknik bilgiler içeren bildirimler yolladığı biliniyor. Uzmanlar, bu sürecin hafta sonuna kadar tamamlanarak sistemin olağana dönmesini bekliyor.
Sahte dolar haberleri piyasalara yansıdı mı?
Sahte dolar tezlerine karşın döviz piyasasında besbelli bir dalgalanma yaşanmadı. Uzmanlar, yurt içi bankalardaki döviz mevduatlarının düzmece para riski taşımadığını belirtiyor. Lakin nakit süreçlerde dikkatli olunması gerektiği uyarısı yineleniyor.
Dolandırılmamak için öneriler
Nakit yerine mümkünse kredi kartı kullanın.
Bankalardan aldığınız dövizi seri numarası ve kaşeli evrakla teslim alın.
Döviz ofislerinde süreç yaparken kesinlikle makbuz alın ve seri numaralarını denetim edin.
Sahte dolar krizi, piyasaların güvenliğini test ederken, vatandaşlar için de finansal önlemlerin kıymetini bir sefer daha hatırlatıyor.