Tarım ve Orman Bakanlığı, gıda sektöründe şeffaflığı artırmak ve tüketiciyi aldatıcı tabirleri engellemek amacıyla “Türk Besin Kodeksi Besin Etiketleme ve Tüketicileri Bilgilendirme Yönetmeliği Kılavuzu”nu yeniledi. Yeni düzenlemelerle market eserlerinden restoran menülerine kadar birçok alanda değişiklik yapılacak.
Vegan ve vejetaryen eserler açıkça belirtilecek
Yeni kılavuza nazaran, vegan ve vejetaryen tüketicilerin gerçek bilgilendirilmesi için eser etiketlerinde “Veganlar için uygundur” yahut “Hayvansal bileşen içermez” üzere tabirlerin yer alması mecburî hale geliyor. Ayrıyeten, hayvansal eserleri çağrıştıran görseller de artık kullanılmayacak.
Yanıltıcı görsellere yasak
Market raflarında sıkça görülen aldatıcı görsellere de müdahale edildi. Örneğin, prina yağı üzerinde zeytinyağı görseli kullanımı yasaklandı. Emsal biçimde, aroma ile tatlandırılan besinlerde gerçek meyve görselleri yerine çizimler kullanılacak ve ambalajlarda “aromalı” ibaresi açıkça belirtilecek.
Katkı unsuru içermez ibaresi kaldırılıyor
Yoğurt üzere eserlerde sıkça karşılaşılan “katkı unsuru içermez” ibaresi, aldatıcı algı yaratabileceği gerekçesiyle yasaklandı. Bu çeşit sözlerin, misal eserler ortasında haksız rekabete neden olduğu vurgulanıyor.
Kaşar peyniri yerine eritme peyniri kullanımı açıklanacak
Kaşar peyniri yerine eritme peynir kullanılan eserlerde “kaşarlı” tabiri yerine “eritme peynirli” yazılması mecburî hale getirildi. Bu düzenleme bilhassa tost üzere eserlerde tüketiciyi yanıltmanın önüne geçmeyi amaçlıyor.
Alkol içerikli eserlere dikkat
İçerisinde yüzde 1,2’den fazla alkol bulunan içeceklerde, alkol oranının açıkça belirtilmesi zarurî hale geldi. Temel görüş alanında alkol içerdiği söz edilecek.
Margarinde tereyağı izlenimi yasak
Bitkisel yağlardan üretilen margarinlerde süt yahut tereyağı çağrışımı yapan görseller ve tabirler artık kullanılamayacak.
Yer fıstığı eserlerinde yeni kurallar
Yer fıstığı içeren eserlerde sırf “fıstıklıdır” tabiri yerine “yer fıstığı içerir” yazılması zarurî hale geldi. Bu düzenleme, yer fıstığının alerjen olduğunu vurgulamak ve tüketiciyi bilgilendirmek için yapıldı.
Firmaların geçiş süreci ve tüketici uyarısı
Yeni etiket düzenlemelerine firmaların geçişi için 31 Aralık 2026’ya kadar müddet tanındı. Lakin tüketiciler bu süreçte de dikkatli olmalı. Besin Mühendisi Nurten Sırma, “Tüketiciler besin okuryazarlığını artırmalı ve aldatıcı tabirlerle ilgili farkındalık oluşturmalı” dedi.
Restoranlar için yeni dönem
Restoran menülerinde vegan ve vejetaryen seçenekler açıkça belirtilecek. Ayrıyeten, süt bazlı içecekler yerine “soya içeceği” üzere tabirler kullanılacak. Tüketiciler artık hakikat ve eksiksiz bilgilere menülerden ulaşabilecek.
Yeni devir ne vakit başlıyor?
Tüm düzenlemeler, 31 Aralık 2026 prestijiyle büsbütün uygulanmış olacak. Tüketicilerin bu süreçte alışveriş yaparken etiket bilgilerini dikkatle incelemesi ve aldatıcı tabirleri şikâyet etmesi öneriliyor.
Market ve restoranlardaki değişiklikler, hem tüketicilerin şuurlu tercih yapmasını sağlayacak hem de bölümün şeffaflığını artıracak.