Prof. Dr. Sambur: Trump Suriye konusunda Türkiye’ye takviye verebilir

“Trump’ın seçilmesi dünya için sürpriz değil. Aslında Biden’ın seçimi kazandığından itibaren, geçen seçimi kazandığından itibaren bir sonraki seçimi Trump’ın kazanacağı aşikardı. Aslında ortada bir sürpriz bir sonuç yok. Demokratlar çok ağır bir yenilgiyle karşılaştılar. Bu da Amerika kamuoyunda, Amerikan halkı ortasında Trump’ın çok önemli bir gücünün olduğu, bir taraftar kitlesinin olduğunu göstermesi açısından bu seçim sonucu çok kıymetli. Bundan sonra ne olur? Her şeyden evvel Trump klasik bir ABD başkanı gibi davranan bir tip değil. Çok ezberleri bozan, kalıpları bozan, kalıp dışı, sıra dışı bir kişiliği var. Trump’la birlikte Amerika’nın bundan sonra ne yapacağını kestirmek nitekim çok güç. Hatta tahminen imkansız üzere bir şey.”

“Ortadoğu’dan başlayalım. Her şeyden evvel Ortadoğu’da bence Trump meselelere çok daha radikal müdahalelerde bulunacak, adımlar atacak. İsrail’in Hamas’ı, Hizbullah’ı, Yemen’deki Ansar –al İslam’ı bu türlü daha çok İran yanlısı örgütleri bitirmek için sürdürdüğü savaşa çok kararlı ve kesin bir dayanağı olacak. Yani bundan sonra İsrail Trump’ın dayanağını çok radikal bir biçimde gerisine almış bir güç olarak daha çok sahneye çıkacak. Yani Trump idaresi hiçbir biçimde İsrail’i denetim etmek, sınırlamak üzere bir siyaset izlemeyecek. Bundan sonra bu bağlamda çatışmaların daha çok ağırlaşacağını öngörebiliriz. Arap dünyası başta Suudi Arabistan ve Körfez olmak üzere iktisat merkezli bir bağ yürütecek Amerika’nın Ortadoğu’dan çekilmesi üzere bir durum artık kelam konusu olmayacak. Yani Amerika şimdiye kadar bu muhakkak bir formda tartışıldı ancak Amerika kendisini Ortadoğu’da Trump’la bir arada yine konumlandıracak. Tahminen de gücünü daha fazla arttıracak.”

“Trump, Suriye’de Amerikan varlığının devamını isteyecek. İran’ın Suriye’de gücünün azalması konusunda ataklarda bulunacak. Bilhassa İran’ın Suriye’deki gücünü sınırlaması açısından Türkiye’ye bir grup takviyeler vereceğini söyleyebiliriz. Ancak Suriye’de tahlil çok sıkıntı gözüküyor. Yani Trump’la bir arada Suriye’de tahlil biraz sıkıntı gözüküyor”

“Trump zati başından beri Ukrayna-Rusya savaşına karşıydı. Putin’le daha ferdî seviyede münasebetlerle bu savaşın en azından mevcut durumunun değişmesini sağlayabilir. Putin ve Trump birbirlerini daha çok anlıyorlar ve birbirleriyle daha çok ilgi kurma potansiyelleri var. Ben Ukrayna-Rusya savaşının Trump devrinde yoğunluğunun daha azalabileceğini düşünüyorum. Zira Trump Biden’dan farklı olarak Ukrayna ve Rusya ortasındaki çatışmayı ağırlaştırmak ve uzun müddet yaymak yerine, bu savaşın ne Rusya’ya, ne Ukrayna’ya, ne Avrupa’ya, ne Amerika’ya bir faydası olmadığını düşünüyor. Bu açıdan Rusya-Ukrayna cephesinde savaşın ve çatışmanın yoğunluğunun düşeceğini bekleyebiliriz. Bu çok güçlü bir ihtimal. Ve Rusya ve Amerika ortasında Putin ve Trump ortasındaki münasebetlerin daha olumlu bir istikamette, daha diyalog bazlı oluşabileceğini de söylemek mümkün. Yani Putin artık Beyaz Saray’da bir muhatabı var. Bu çok kıymetli bir konu konuşabileceği bir lider var. Konuşabileceği, diyalog kurabileceği bir lider var. Bu bence olumlu bir durum.”

“Trump bu türlü klasik diplomatik kalıplarla memleketler arası bağlara bakmayan bir lider. Trump al-ver siyaseti uygulayan daha çok tüccar iş adabı mantığıyla, verimlilik mantığıyla milletlerarası bağlantılara bakan bir başkan. Yani Trump global bir holding yönetim ettiğini düşünüyor ve bu global holdingin karını nasıl arttırmanın kederinde. Aslında bu bağlamda Avrupa’yla olan alakaları de kıymetlendirmek mümkün. Yani Trump Amerika’nın daima Avrupa’ya verdiği, Avrupa bilhassa güvenlik alanında Amerika’nın hiçbir şeyi almadan Avrupa’ya bir muhafaza şemsiyesi, güvenlik şemsiyesi sağladığını fakat Avrupa’nın hiçbir vakit elini taşın altına koymadığını düşünüyor. Trump Avrupa’dan bilhassa Amerika’nın yapmış olduğu güvenlik harcamaları karşılığında bir bedel ödemesini tabi bu bedel ödemeden kastımız maddi bir bedel olarak söyleyebiliriz. Yani bundan sonra Avrupa, Amerika münasebetlerinde pazarlık çok sert, çok ağır pazarlıklarla dolu geçecek üzere gözüküyor. Avrupalı önderlerin bundan sonraki işi hiç de kolay değil aslında.”

“Trump alışılmış Erdoğan’ı tanıyor. Erdoğan’la birinci sefer çalışacak birisi değil. İkisi de birbirini yakından tanıma fırsatı elde ettiler daha evvelki periyotta. Bence Trump, Erdoğan’ın alaka kurmak istediği bir önder. Erdoğan da bu durumdan şad zira artık Amerika’da en azından değişik kanallar üzerinden kendisine ulaşma imkanı doğan bir başkan iş başına geliyor. Erdoğan bilhassa Amerika liderleriyle alaka kurmayı çok istiyor fakat Biden’la istediği bağlantıyı kuramamıştı. Bundan ötürü Biden Erdoğan için büyük bir hayal kırıklığıydı. Ancak Trump’la birlikte Erdoğan Beyaz Saray’ın kapılardan tekrar kendisine açılabileceğini, tekrar ABD Başkanı düzeyinde kendisiyle konuşabilecek birisinin iş başına gelmesinden şad gözüküyor. Aslında bunu da dostum Trump diyerek daha samimi şahsî bir söz ile bu beklentisini söz etmiş oldu.”