Marmara Denizi’nde ‘fırsatçı denizanası’ tehlikesi büyüyor. Denizanası varlığının Marmara’da son 10 yılda yüzde 100 arttığını lisana getiren İstanbul Üniversitesi Su Bilimleri Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Melek İşinibilir Okyar, “Popülasyon yoğunluğunda sıcak nokta İzmit Körfezi’nin güneydoğusu, ayrıyeten Gemlik ve Bandırma körfezleri de sıkıntılı bölgeler. Ortamda ne kadar çok denizanası artışı olursa, sonrasında müsilaj görme riskimiz o kadar artacak” dedi.
İstanbul Üniversitesi Su Bilimleri Fakültesi ile Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından gerçekleştirilen ve 2 yıl süren “Marmara Denizi’nde Denizanası Artışları Sebep ve Sonuçları” başlıklı proje tamamlandı. Araştırma kapsamında, Marmara Denizi’nin tamamında farklı derinliklerden denizanası örnekleri alınarak incelendi, dalgıçlar tarafından su altı müşahedeleri yapıldı ve laboratuvar çalışmaları yürütüldü.
Araştırmanın yürütücüsü Prof. Dr. Melek İşinibilir Okyar, biyolojik olarak kirlilik göstergesi olan denizanalarının ekosistem değişimine tahammüllerinin yüksek olduğunu ve her türlü olumlu yahut olumsuz değişiklikten faydalanabildiğini söyledi.
Balık stoklarını tehdit ediyor
Marmara Denizi’nin fitoplanktonik açıdan zenginleştiğine işaret eden Okyar, şöyle konuştu:
Marmara’daki varlıkları son 10 yılda yüzde 100 arttı
Prof. Dr. Okyar, küresel ısınma nedeniyle artan sıcaklığın, üreme metabolizmalarını hızlandırarak denizanası popülasyonunu artırdığını, denizlerdeki sıcaklık bariyerinin kuzeye çekilmesiyle de bu canlıların yayılım alanlarının genişlediğini aktararak, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Normal bir ekosistem olsa, kirlilik olmasa, biyoçeşitlilik varlıklı olsa, bu canlılar olması gereken ölçüde olacak. Ortamda cins çeşitliliği ve balık stokları azalmış. Bu nedenle alan boşalmış ve boşalan alanı da fırsatçı çeşit olarak isimlendirdiğimiz denizanaları dolduruyor. Marmara son derece kirli bir deniz. Karadeniz ise besin unsurlarının bol olduğu dünyanın en ötrofik denizlerinden biri ve önemli denizanası stokuna sahip.”
Sorunlu bölgeleri açıkladı
Denizanalarının İstanbul Boğazı vasıtasıyla Marmara Denizi’ne taşındığını anlatan Okyar, burada çok çoğalan denizanalarının bilhassa bahar, yaz ve sonbaharda, sıcaklığın yüksek olduğu her dönemde ürediğine ve çok çoğaldığına değindi. Denizanası varlığına dikkati çeken Okyar, “Marmara’daki denizanası varlığı son 10 yılda yüzde 100 arttı. Popülasyon yoğunluğunda sıcak nokta İzmit Körfezi’nin güneydoğusu, ayrıyeten Gemlik ve Bandırma körfezleri de problemli bölgeler.” diye konuştu.
Müsilaj riski artıyor
Denizanasının müsilajı oluşturan bir canlı olmasa da müsilaj oluşumunda katalizör rölü oynadığı tarafında hipotezleri bulunduğunu aktaran Okyar, şöyle devam etti:
Denizanalarının çok ağır doğal kolajene sahip organizmalar olması nedeniyle kozmetik bölümünden insan sıhhatine kadar çeşitli alanlarda kullanıldığını söyleyen Okyar, “Gıda bölümünde, yeni biyo materyal elde etmede kullanılan bir malzeme. Doğal olarak biyoteknolojik alanda kullanılabilmesi sebebiyle çalışmalarımızda bu imkanları sağlamaya çalışıyoruz. Yenmemiz mümkün değil onunla yaşamayı ve ondan faydalanmayı öğrenmemiz gerekiyor.” değerlendirmesinde bulundu.