Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Suriye’deki gelişmeler akabinde Fransız gazetecilerin sorularını cevapladı. Suriye’deki Rus üslerine yönelik konuşan Fidan, “Bu, Suriye halkının bileceği bir iş. Suriye halkına bağlı bir husus. Bir mutabakata varırlarsa bu, onların kararıdır. Şu an gördüğümüz kadarıyla Ruslar, birliklerini tekrar konuşlandırma sürecindeler. Bu sürecin sonunda bunların ne kadarı Suriye’deki üslerde kalmaya devam eder, bilemiyoruz.” yanıtını verdi.
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in yıllardır iktidarda olmanın da katkısıyla, ‘taktiksel yöneticiden yeterli bir stratejik düşünüre dönüştüğünü’ görebileceklerini kaydeden Fidan, “Neyin değerli olduğunu, neyin daha az kıymetli olduğunu, neye yatırım yapılabileceğini, bir şeyin sürdürebilir olup olmadığını çok yeterli biliyor. Münasebetiyle Suriye konusunda sonuncu hesabı yaptığını, daha fazla devam etmemeye karar verdiğini düşünüyorum.” değerlendirmesinde bulundu.
‘Putin Esad’ı terk etti diyemem’
Fidan, bunun Putin’in ‘Esad’i terk etmesi’ olarak algılanıp algılanamayacağı sorusuna, “‘Terk etti’ denilebilir mi bilemiyorum. Pek o denli görünmüyor. Sonuçta Esad, şu anda Moskova’da.” karşılığını verdi.
İran’ın Esad’a takviyesini neden kestiği istikametindeki soru üzerine Fidan, “Bence İran da bütün seçenekleri yine hesapladı ve çok gerçekçi bir yaklaşım sergiledi.” görüşünü paylaştı.
‘Şam’daki yeni idareyle bir ortaya gelmeyi planlıyorum’
Buna ek olarak, Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, “Şam’daki yeni idareyle bir ortaya gelmeyi planlıyorum.” dedi.
Üst seviye ABD heyetinin Şam’daki yeni idareyle bir ortaya gelmesinin kıymetine ait soruya Fidan, “Bence çok değerli. Amerikalı yetkililerden evvel kimi Avrupa ülkelerinin ve milletlerarası kuruluşların temsilcileri de Şam’ı ziyaret ettiler. Şam’daki yeni idareyle temas kurulmakta olduğunu görüyoruz. Bu, kıymetli bir gelişme.” cevabını verdi.
HTŞ terör örgütü listesinden çıkarılacak mı?
Heyet Tahrir Şam’ın (HTŞ) Türkiye’nin terör listesinden neden çıkarılmadığına ait soruya karşılık veren Fidan, “Bizim onları listeye almamız, BM listesiyle alakalı bir bahis. BM Güvenlik Kurulu kararlarına alışılmış ki uyuyoruz fakat artık hukuksal boyut ile fiili boyutun birbiriyle çeliştiği farklı bir durum var.” dedi.
Fidan, HTŞ’nin son 10 yılda fiiliyatta rastgele bir terör faaliyeti içinde olduğunu görmediklerini belirterek, “Bu, yalnızca bizim değil Batılı istihbarat örgütlerinin de tespit ettiği bir husus.” değerlendirmesini yaptı.
‘HTŞ, DAEŞ’e karşı uğraşta istihbarat paylaşımı yaptı’
“Dışişleri Bakanı olmadan önce istihbarat şefiydiniz. Ahmed eş Şara olarak bilinen HTŞ önderiyle temasınız olduğunu varsayıyorum. DEAŞ ya da El Esas üzere terörist kümelerle çabada yararlı oldular mı? Artık terörist olmadıklarını ve terörist kümelere karşı işbirliği yaptıklarını göstermek için mi sizinle ve Batılı yetkililerle işbirliği yaptılar?” sorusuna cevabında Fidan, HTŞ’nin bilhassa DEAŞ ile çabada istihbarat paylaşımı konusunda düzgün işbirliklerinin olduğunu ve kendilerine çok yardımcı olduklarını belirtti.
Meselenin hassasiyeti nedeniyle o devirde bunu kamuoyuna açıklamadıklarını anlatan Fidan, “DEAŞ ve El-Kaide ile kontaklı örgütler hakkında istihbarat toplama konusunda HTŞ, yıllardır bizimle işbirliği içinde oldu.” dedi.
Fidan, öte yandan HTŞ’nin DEAŞ’ın eski elebaşı Ebubekir el-Bağdadi gibi maksatlar konusunda da işbirliği yapıp yapmadığı sorusuna bu tür maksatlar konusunda da HTŞ’nin Türkiye ile işbirliği içinde olduğu karşılığını verdi.
‘Önümüzdeki periyotta Suriye’ye geri dönüşlerde elbette büyük bir artış yaşanabilir’
Türkiye’deki Suriyelilerin ülkelerine geri dönüp dönmeyeceklerinin sorulması üzerine Fidan, “Türkiye’deki ve başka ülkelerdeki Suriyelilerin istekli olarak, ülkelerine inançlı bir halde geri dönebilecekleri bir ortam hazırlamaya çalışıyoruz. Kendilerini orada inançta hissedebilecekleri bir taban oluşturmak için çok çalışıyoruz lakin bu zorla yaptırılacak bir şey değildir. Onları geri dönmeye elbette zorlayamayız.” değerlendirmesinde bulundu.
Bakan Fidan, “Ama önümüzdeki devirde Suriye’ye geri dönüşlerde elbette büyük bir artış yaşanabilir. Bu türlü düşünüyoruz.” tabirlerini kullandı.
‘Türkiye, Suriye’yi ele geçirmiyor’
ABD’nin seçilmiş başkanı Donald Trump’ın Suriye’deki iktidar değişikliğinde Türkiye’nin rolüne ait savlarına yönelik soruya Fidan, “Seçilmiş Lider Trump’ın onu söylerken aksi bir niteleme kullanma niyetinin olmadığını düşünüyorum. Yaşananları övme emeliyle o denli dediğini sanıyorum lakin Suriye’de yaşanan hadise, Türkiye’nin ‘ele geçirmesi’ olarak nitelenemez. Bir ele geçirme kelam konusu ise bu, Suriye halkının idaresi ele geçirmesidir.” cevabını verdi.
‘ABD’nin Suriye’deki varlığı bilinenden iki kat fazla’
“ABD’nin Suriye’deki varlığının bilinenden iki kat fazla olduğunu biliyor muydunuz?” sorusu üzerine Fidan, sayılarının son haftalarda arttığını fark ettiklerini lisana getirdi.
Fidan, ABD’nin Suriye’deki askeri varlığını ‘DEAŞ’la mücadele’ mazeretiyle artırdığına dikkati çekerek, “‘DEAŞ’la mücadele’ sözü, daima bir mazeret olarak kullanılıyor. Birtakım şeyleri hakikat tanımlamak lazım. ‘DEAŞ’la mücadele’ dedikleri hadise, aslında tek bir işten ibaret: O da, DEAŞ mahkumlarını hapishanede tutmak. Hepsi bu. Ne yazık ki Amerikalı dostlarımız ve kimi Avrupalı dostlarımız, teröristleri mahpusta tutmak için öteki bir terör örgütünü kullanıyor.” dedi.
Bunun gerçek bir karar olmadığını vurgulayan Fidan, DEAŞ mahkumlarının bulundukları yerde nasıl tutulacağı, PKK/YPG’nin tasfiyesi, Kürtlerin, Arapların ve Türkmenlerin temel hak ve güvenliklerinin nasıl sağlanacağı üzere mevzularda ABD ile anlayış birliğine varmaları gerektiğini söyledi.
‘YPG/PKK bizim ne istediğimizi pek düzgün biliyor’
Türkiye’nin Suriye’nin kuzeydoğusunda PKK/YPG’ye yönelik askeri harekat yapıp yapmayacağı sorusu üzerine Fidan, “YPG, Türkiye’den, Irak’tan, Suriye’den, bir kısmı da Avrupa’dan gelmiş şahıslardan yapay olarak ortaya çıkarılmış organize bir terör örgütüdür. Bu yapay terör örgütünün derhal dağıtılması gerektiğini düşünüyorum. Şu anda Suriye’de yeni bir idare var. Bence bu işi onlar halletmeli. Suriye’nin toprak bütünlüğü ve egemenliği bunu mecburî kılıyor. Bunun yapılması gerekiyor.” biçiminde konuştu.
Fidan, bu sorunun Suriye’deki yeni idare tarafından ele alınmasının ‘tercih edecekleri yollardan biri’ olduğunu belirterek, “Tercih edilen yol bu lakin bu olmaz ise o vakit biz elbette kendi ulusal güvenliğimizi korumak zorundayız.” dedi.
‘Ne gerekiyorsa yapılır’
“Yani askeri müdahale ihtimal dahilinde mi?” sorusu üzerine Fidan, “Ne gerekiyorsa yapılır.” karşılığını verdi.
PKK/YPG’nin Şam ile müzakere ederek tahlil bulmaları gerektiğini kaydeden Fidan, “Zira artık Şam’da yeni bir idare var. YPG/PKK’nın ardında artık Rusya, İran ve Esad yok.” değerlendirmesini yaptı.
Fidan, Rusya, İran ve Esed’in, YPG’ye üzerine oturacağı bir yer sunduğunu, ABD ve kimi Avrupa ülkelerinin de o tabandaki YPG’ye dayanak çıktığını belirterek, “Ama artık o yer ortadan kalktı. Şam’da artık yeni bir gerçeklik var. Şam’daki yeni idare, umarım bu problemleri ele alacaktır.” tabirlerini kullandı.
Bakan Fidan, “Öte yandan YPG/PKK bizim ne istediğimizi çok düzgün biliyor. Biz, ülkemize yönelik rastgele bir tehdit görmek istemiyoruz. Mevcut tehditleri de potansiyel tehditleri de istemiyoruz.” diye konuştu.
‘Gazze’de ateşkes konusunda iyimseriz’
Gazze’de yakın vadede bir ateşkes ihtimalinin gerçekçi olup olmadığının sorulması üzerine Fidan, şunları kaydetti:
Hamas’ın da buna yakınlaşıp yakınlaşmadığı sorusu üzerine Fidan, Hamas’ın da buna yakınlaştığını söyledi.
‘İran ile İsrail ortasında savaş çıkmasından çok endişeliyiz’
“İsrail ile İran ortasında bir savaş çıkmasından kaygı duyuyor musunuz?” sorusuna Bakan Fidan, “Çok.” cevabını verdi.
Bunun nedeninin sorulması üzerine Fidan, her ne sebeple olursa olsun, bu türlü bir şeyin olabileceğini, bu türlü bir ihtimalin bulunduğunu lisana getirdi.
Fidan, “Bildiğim tek şey, İranlıların bu türlü bir savaş istemediği. Büyük çatışma olsun istemiyorlar. Biliyorsunuz, İranlı dostlarımızla görüşüyoruz. O görüşmelerde onlardan direkt aldığım bilgiler bu yönde.” diye konuştu.