Sahte dolar alarmı verilirken son günlerde bankalar, müşteriler ve döviz ofislerinde düzmece döviz kaygısı arttı. 600 milyon dolar olduğu düşünülen uydurma paralar ATM’ler ve para sayma makinelerinden bile kaçabiliyor. Gerçeğinden ayırt edilmesi çok sıkıntı olduğu belirtilen bu dolarların azılım güncellemesi yapılmayan para sayma makinelerinden geçtiği belirtiliyor.
Kapalıçarşı’da ve ülke genelindeki döviz ofisleri geçersiz para alarmı verdi. Kapalıçarşı’da birtakım döviz ofisleri para sayma makinelerinin gerçeklerinden ayırt edemediği banknotlarla ilgili iş yerlerine ihtar broşürleri astı. 100 ve 50 dolar görsellerinin kullanıldığı afişte “Piyasadaki sahtelerden ötürü görseldeki paralar alınmayacaktır” ifadeleri yer aldı.
Sahte döviz krizi: ATM’lerde güncelleme
Sahte dolar kriziyle bir arada “Sahte dolar nasıl anlaşılır, düzmece 50 dolar nasıl ayırt edilir, düzmece dolar ne vakit ortaya çıktı” üzere soruların karşılıklarına yönelik araştırmalar hızlandı. Geçersiz dolar paniğiyle ilgili Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası ve Türkiye Banklalar Birliği’nden geçersiz döviz açıklamaları peş peşe geldi. TBB’den düzmece döviz banknotlarına ait duyuru yapılarak “Sahte dövizle çaba ve sirkülasyonunun engellenmesi maksadıyla, kullanımdaki para sayma, geçersiz döviz denetim ve ATM makinelerinin denetimleri ve güncellenmeleri yapılmaktadır” ifadelerine yer verildi. TCMB, “Bankamız, banknot sahteciliği ile aktif çaba kapsamında ilgili isimli mercilerle uyum içinde gerekli çalışmaları yürütmektedir” açıklamasında bulundu.
Sahte dolar nasıl anlaşılır? Uydurma döviz ayırt etme teknikleri neler?
Emniyet Genel Müdürlüğü’nün “ABD doları güvenlik özellikleri” başlıklı metninde, özgün dolar banknotları özelliklerine ait şu bilgiler yer alıyor:
50 dolar: 1997 yılında tedavüle sürülen 50 dolar dbanknotların ön yüzünde bulunan 50 sayısına dik bakıldığında yeşil, açılı bakıldığında siyah renkte imaj veriyor. 2004 yılındaki baskıda ise 50 sayısı banknot üste ve aşağıya gerçek eğildiğinde bakır renginden yeşile dönüşüyor.
100 dolar: 1996 ve 1999’da tedavüle sürülen 100 dolar banknotların ön yüzünde bulunan 100 sayısı, dik bakıldığında yeşil, açılı bakıldığında siyah renkte manzara verir. 2011’deki baskıda ise 100 sayısı banknot üste ve aşağıya yanlışsız eğildiğinde bakır renginden yeşile dönüşür.
50 ve 100 dolardaki mikro yazıya dikkat
50 dolar: 1996 yılında tedavüle sürülen 50 dolar banknotların ön yüzünde bulunan portrenin etrafındaki 3 sıradan oluşan çerçeve çizgilerin son sırasında “THE UNITED STATES OF AMERICA” ibaresi mikro yazılıdır.
1997 yılı baskısında, banknotun ön yüzünde bulunan portredeki şahsın gömleğinin sol yakası üzerinde “UNITED STATES OF AMERICA” ibaresi aşağıya yanlışsız ve banknotun sol ve sağ kenar sularında “FIFTY” ibaresi tekrarlanarak mikro yazılıdır.
2004 yılı baskısında ise banknotun ön yüzünde bulunan ABD Merkez Bankası mührünün sağında ve sol üstündeki iki adet yıldızda tekrarlanarak yazılı “USA 50”, “USA FIFTY” ibareleri ile portedeki şahsın gömleğinin sol yakası üzerinde “THE UNITED STATES OF AMERICA” ibareleri mikro yazılıdır.
100 dolar: 1996’da tedavüle sürülen 100 dolar banknotların ön yüzünde bulunan portrenin etrafındaki çerçevenin dışında bir çizgi halinde ‘THE UNITED STATES OF AMERICA’ ibaresi tekrarlanarak mikro yazılı.
1996’da tedavüle sürülen ve Franklin portreli 100 dolar ile 1999’da piyasaya sürülen 100 ABD dolarında portredeki şahsın ceketinin yaka kenarında, aşağıya gerçek “UNITED STATES OF AMERICA” ibaresi ile sol alt köşede bulunan ‘100’ sayısı içinde “USA 100” ibaresi tekrarlanarak mikro yazılı. 2011 baskısında ise, banknotun ön yüzünde bulunan portrenin ceket yakasında “THE UNITED STATES OF AMERICA”, ön yüzün sağ tarafında bulunan portre filigranını içeren boş alanın etrafında “USA 100” ve ön yüzünde bulunan altın renkli tüy kalem boyunca “ONE HUNDRED USA” ibaresi mikro yazı olarak yer alır. Ayrıyeten banknotta yer alan şeritlerde küçük 100 sayısı mikro yazı formunda yazılı.
Sahte 10,50 ve 100 dolar nasıl anlaşılır?
1996 yılı baskısı 1, 2, 5, 10, 20, 50 ve 100 dolar banknotlarda yeşil ve siyah renkler kullanıldı.
2004 yılı baskısı 50 dolar banknotlarda mavi, kırmızı ve yeşil renkler; 2011 baskısı 100 dolar banknotlarda ise mavi, turuncu, sarı, yeşil ve siyah renkler yer aldı.