Rus müzisyenin konserleri Şanlıurfa Büyükşehir Belediyesi, Karacadağ Kalkınma Ajansı, Hacı Bektaş Veli Üniversitesi’nin takviyesiyle Rus Müziği Müzesi (Ankara) tarafından düzenlendi.
Theremin, Rus fizikçi Lev Theremin tarafından yüz yılı aşkın bir müddet evvel St. Petersburg’da icat edilen eşsiz, temassız bir müzik aletidir. Şimdi hiçbir değişikliğe, güncellemeye uğramamış olan bu harika elektronik enstrüman, dünya elektronik müziğinin de önünü açmış oldu.
Peter Theremin, ünlü ceddinin icadını Sputnik’e anlattı:
Büyük büyükbabamın icadının özü, müzik aleti ile müzisyen ortasında teller yahut tuşlar biçiminde hiçbir aracın bulunmamasıdır. Ses sadece sanatkarın hareketi ile üretilir ve nefes alma dahil en ufak harekete hassastır. Böylelikle Theremin, kendi sesi üzere neredeyse müzisyenin bir kesimi haline gelir.
Konserlerde, klasik müzikten rock ve folk melodilerine kadar tüm müzik usul ve akımlarından yapıtların seslendirilmesi, enstrümanın kullanımının sınırsız olduğunu kanıtladı. İzleyiciler, thereminin yaratıcısı Lev Theremin’i ve enstrümanın tarihini anlatan tanıtım filmini izledi. Sanatkarların Türk müzik severleri için bir sürprizi de oldu, ‘Memleketim’ müziği ve ‘Evlerinin önü yonca’ adlı Urfa türküsü izleyiciler tarafından büyük bir ilgi gördü.
Kompakt Theremin formundaki Matruşka bebeği büyük ilgi uyandırdı. Programlar, tıbbın organizatörü ve Rus Müzik Müzesi’nin yaratıcısı Alyona Palajçenko tarafından Türkçe olarak sunuldu, konserlerin tamamı ise açıklamalar eşliğinde dinleyicilerle canlı iletişim halinde gerçekleşti.
Palajçenko, “Faaliyetlerim kapsamında Türk dinleyicilere Rus müziği aracılığıyla Rus kültürünü tanıtmaya çalışıyorum. Türkiye’de keman ve piyanoyla kimseyi şaşırtmayacağımı düşünerek, az bilinen Theremin enstrümanının hem Türk kamuoyunu yeniliğiyle çok mutlu edeceğini, hem de onları mükemmel bir Rus bilim adamıyla ve onun torunuyla tanıştırabileceğimi düşündüm. Zira o, thereminin dünyada yaygınlaştırır ve önde gelen sanatkarlardan biridir” açıklamasında bulundu.
Eski ancak az bilinen bir enstrüman olan theremin sesi, alışılmadık çalış biçimi ve alete dokunulmadan ses çıkarması seyirciyi büyüledi. Konserlerin akabinde dilek eden herkes theremin çalma imkanı buldu.
Konserler kapsamında Peter Theremin’in idaresinde verilen ustalık sınıfları ise eğlenceli ve kalabalıktı. Tecrübesiz izleyicilerin acemice hareketlerinin neden olduğu enstrümanın kozmik uğultusu kahkahalara ve eğlenceli bir şaşkınlığa neden oldu. En kolay melodiyi icra etmek için bile el sallamanın kâfi olmadığı, görünmez bir elektromanyetik alanda ellerin ve parmakların inanılmaz derecede ince hareketlerini gerektirdiği ve bunun uzun yıllar süren çalışma ve eğitimden sonra başarılabileceği ortaya çıktı.
Peter Theremin’e eşlik eden ve ayrıyeten kendi yapıtlarını de seslendiren piyanist ve bestekar Margo Vrubel, izleyicilerden büyük alkış topladı. Rusya’dan birinci kere Türkiye’ye gelen konuklar Şanlıurfa ve Ankara’yı ziyaret etti, bilhassa Urfa gezisi kendilerine unutulmaz izlenimler kazandırdı.
Peter Theremin, “Şanlıurfa ilinin inanılmaz hoş ve tarihi yerlerini gezdik. Balıklıgöl’ün hoşluğu, arkeoloji müzesi, antik nekropol, Harran’da dünyanın birinci üniversitesi ve karınca yuvasına benzeyen süper meskenleri, Göbeklitepe karşısında şok oldum. Hiç bu türlü bir şey duymadım ve görmedim. Tıpkı halde Kapadokya’ya da hayran kaldım. Ancak bir müzisyen olarak Türk türkülerinden daha çok etkilendim. Onları o kadar çok sevdim ki kimi Türk halk müziklerini repertuvarıma dahil etmek istiyorum, zira Theremin sonsuz modülasyon ve mikroton imkanlarıyla Türk makamlarına çok yakındır” diye hislerini paylaştı.
Tur kapsamında Şanlıurfa ve Kapadokya’nın en kıymetli kültürel ve tarihi yerlerinde birkaç klip çekildi. Peter Theremin, turnenin sona erdikten sonra kullandığı theremin enstrümanını Ankara’daki Rus Müziği Müzesi’ne hediye etti.