Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği 29. Taraflar Konferansı (COP29), Azerbaycan’ın başşehri Bakü’de düzenlenirken, gelişmiş ülkelerin iklim değişikliğiyle gayret için yıllık 300 milyar dolarlık finansman taahhüdünde bulunması tartışma yarattı. Gelişmekte olan ülkeler, bu ölçünün iklim kriziyle başa çıkmak için yetersiz olduğunu belirterek muahedeye reaksiyon gösterdi.
Yıllık 300 milyar dolar taahüt
Birleşmiş Milletler (BM) tarafından yapılan açıklamaya nazaran, gelişmiş ülkeler, 2035’e kadar 1,3 trilyon dolara çıkarılması hedefiyle yıllık 300 milyar dolarlık iklim finansmanı sağlamayı kabul etti. Fakat bu ölçü, hem BM hem de gelişmekte olan ülkeler tarafından ‘yetersiz‘ bulundu.
BM Genel Sekreteri Antonio Guterres, “Bu ölçü, karşı karşıya olduğumuz zorluğun büyüklüğünü karşılamaktan uzak. Daha savlı bir sonuç bekliyordum” diyerek hayal kırıklığını lisana getirdi. BM İklim Değişikliği Çerçeve Mukavelesi (UNFCCC) İcra Sekreteri Simon Stiell ise “Ülkeler dilek ettikleri sonucu elde edemedi. Gelecek yıl COP30’a kadar eforlarımızı iki katına çıkarmalıyız,” değerlendirmesinde bulundu.
Gelişmekte olan ülkeler reaksiyon gösterdi
Gelişmekte olan ülkeler, anlaşmanın beklentilerinin çok altında kaldığını belirtti. Bu ülkeler, en az 1 trilyon dolarlık yıllık finansman taahhüdü beklediklerini tabir ederek muahedeyi ‘zayıf’ ve ‘yetersiz’ olarak nitelendirdi.
Hindistan heyeti temsilcisi Chandni Raina, “Bu evrak, optik bir illüzyondan ibaret. Karşı karşıya olduğumuz zorluğun büyüklüğünü asla kapsayamaz. Bu nedenle belgeyi kabul etmiyoruz,” dedi. Marshall Adaları temsilcisi Tina Stege ise “Savunmasız ülkelerin gereksinim duyduğu fonun çok küçük bir kısmı ile ayrılıyoruz. Bu muahede kâfi değil,” sözlerini kullandı.
Afrika ülkeleri de sonuçtan hayal kırıklığı duyduklarını belirtti. Sierra Leone temsilcisi, “Bu durum gelişmiş ülkelerin güzel niyet eksikliğini gösteriyor,” dedi.
2024’ün en sıcak yıl olması bekleniyor
İklim değişikliği tartışmaları sürerken, Avrupa Birliği’nin dünya müşahede platformu Copernicus’tan gelen açıklama, 2024’ün kayıtlardaki ‘en sıcak yıl‘ olacağını katılaştırdı. 2024’ün birinci 10 ayında, global sıcaklık ortalaması, 1991-2020 periyodunun 0,71 santigrat derece üzerinde ölçüldü.
Bölünmüşlük
Gelişmekte olan ülkeler, ABD, Kanada ve Avrupa ülkelerinin daha fazla katkı sağlamasını isterken, Çin ve Körfez ülkelerinin de finansman dayanağı sağlaması gerektiğini vurguladı. Bilhassa global sıcaklık artışından büyük ziyan gören ülkeler, gelişmiş ülkelerin sorumluluklarını yerine getirmediğini savunuyor.
COP29, iklim finansmanı konusunda kimi adımlar atılsa da, taraflar ortasındaki büyük uçurumun giderilemediğini bir kere daha gösterdi. Gelecek yıl düzenlenecek COP30’da bu mevzuların yine masaya yatırılması bekleniyor.