İstanbul Bilgi Üniversitesi tarafından TÜBİTAK dayanağıyla gerçekleştirilen “Krizler Çağında Çocuk Olmak: Türkiye’de Salgın Sonrasında Çocukların Yeterli Olma Halini Tekrar Düşünmek” araştırmasının sonuçları açıklandı. Araştırmaya nazaran, çocukların yalnızca yarısından azı kendini ‘mutlu’ hissederken, dörtte üçü kaygılı. Çocukların yüzde 11’i çalışmak zorunda kaldıklarını belirtirken, doğal afetler ve yoksulluk çocuklar korkutuyor.
Çocukların yarısından fazlası mutsuz
Bilgi Çocuk Çalışmaları Ünitesi (ÇOÇA) tarafından 29 vilayette bin 500 haneyle yapılan çalışmada, görüşülen çocukların yalnızca yüzde 47’si kendini memnun hissettiğini belirtti. Bu oran, en düşük sosyoekonomik statüye sahip ailelerin çocuklarında yüzde 33; yüksek sosyoekonomik statülü ailelerin çocuklarında ise yüzde 64 oldu.
Çocukların dörtte üçü korku hissediyor
Araştırmanın öne çıkan bulguları ortasında, çocuklar ortasında tasa seviyesinin yüksekliği yer aldı. Görüşülen çocukların dörtte üçü, iktisadın durumundan yahut aile bireylerinden birinin başına berbat bir şey gelmesinden telaş duyuyor. Gelecekle ilgili planlarının gerçekleşmemesi ve Kovid-19 gibisi bir salgından korku duyan çocukların oranı da yüzde 63 oldu. İmtihanlar (yüzde 63) ve derslerde (yüzde 60) başarısız olmak, çocuklarda telaşa yol açan öbür değerli etkenler ortasında yer aldı.
Çocukların yüzde 11’i çalışıyor
Çocukların yüzde 11’i, çalıştığını belirtti. Çalışma oranı, erkek çocuklarda yüzde 13, kız çocuklarda ise yüzde 7 olarak belirlendi. Düşük sosyoekonomik statüde bu oran yüzde 18’e çıkarken, yüksek sosyoekonomik statüde ise yüzde 3’e düştü. Çocukların yarısından fazlası (yüzde 53) dükkanlarda, yüzde 20’si ise fabrikalarda çalışıyor. Haftada 8-11 saat ortası çalışan çocukların, haftalık ortalama gelirleri 2 bin liranın altında kaldı. Çalışma nedenleri ortasında harçlık çıkarma (yüzde 54), aileye takviye sağlama (yüzde 47) ve meslek öğrenme (yüzde 39) öne çıktı.
Araştırmaya katılan 112 çocuk, eğitimine orta vermek zorunda kaldığını aktardı. Bu durumun en önemli nedenleri ortasında ders başarısızlığı (yüzde 54), okula gitmek istememe (yüzde 51) ve çalışma mecburiliği (yüzde 28) yer aldı. Eğitime geri dönmek isteyen çocukların oranı ise yüzde 13’te kaldı.
Sosyoekonomik durum çocukların tüm hayatını etkiliyor
Düşük sosyoekonomik statüye sahip çocukların yüzde 26’sı, yüksek sosyoekonomik statüdekilerin ise yüzde 8’i meskende ders çalışamadığını belirtti. Konutta çalışma ortamı olmayan çocuklar için okul, olmak istedikleri yer haline geliyor. Lakin düşük sosyoekonomik statüdeki çocukların yüzde 23’ü, kalabalık sınıflar üzere nedenlerle okulda da ders öğrenemediğini tabir etti.
Çocukların mesken içerisindeki iş yükleri de toplumsal cinsiyete ve sosyoekonomik statülere bağlı olarak değişiyor. Kız çocuklarının yüzde 89’u kendi yataklarını topladığını, yüzde 79’u sofra kurup kaldırdığını, yüzde 63’ü kahvaltı hazırladığını, yüzde 50’si konut paklığı yaptığını ve bulaşık yıkadığını, yüzde 26’sı ise yemek yaptığını kaydetti. Bu oranlar, erkek çocuklarında çok daha düşük çıktı.
Doğal afetleri en kıymetli tehditler ortasında görüyorlar
Araştırma çalışması, çocukların yüzde 53’ünün zelzele, orman yangını üzere doğal afetleri en değerli tehdit ortasında gördüğünü ortaya çıkardı. İşsizlik (yüzde 49), yoksulluk (yüzde 45) ve salgın hastalık (yüzde 33), çocukların tehdit olarak algıladığı öne çıkan başka durumlar oldu.
Çocukların arkadaşlarıyla bağ kurarken en fazla tercih ettikleri yol yüz yüze görüşmek (yüzde 84) olurken, bunu WhatsApp gibisi uygulamalar (yüzde 47) ve telefonda konuşmak (yüzde 45) takip etti.
Çocuklar internet’e hakim
Görüşülen çocukların internet okuryazarlığının yüksek olduğu görüldü. İştirakçilerin yüzde 80’i kullandığı araçlardaki saklılık ayarlarını yapabildiğini, yüzde 78’i hangi imaj ve bilgilerini internette paylaşacağını bildiğini, yüzde 77’si istemediği bildirileri engellediğini, yüzde 74’ü de bilgileri doğrulayabildiğini bildirdi.
Çalışmaya katılan çocuklar, seyrek de olsa siber zorbalık ve tacizle karşılaştığını aktardı. Profil fotoğrafıyla ilgili olumsuz yorumlar aldığını söyleyenlerin oranı yüzde 14, toplumsal medya paylaşımları nedeniyle alay edilenlerin oranı yüzde 13’te kaldı. Siber zorbalıkla karşılaşan çocukların başvurdukları birinci yol, iletisi gönderen kişiyi engellemek (yüzde 39) olurken, bunu, toplumsal medya hesabını kapatma (yüzde 28), bu bahiste arkadaşlarıyla konuşma (yüzde 26), telefonun ya da bilgisayarının güvenlik ayarlarını değiştirme (yüzde 23) yolları izledi.
Sosyoekonomik eşitsizlik çocukları derinden etkiliyor
Açıklamada görüşlerine yer verilenlerden Prof. Dr. Emre Erdoğan, çocukluğun büsbütün korunaklı bir alan olmadığını belirtti. Sosyoekonomik eşitsizliğin, çocukların ömür şartlarını ve eğitim fırsatlarını derinden etkilediğini vurgulayan Erdoğan, “Daha güzel eğitime ve sosyoekonomik statüye sahip ebeveynlerle büyüyen çocuklar, daha korunaklı bir yaşama sahip oluyor.” değerlendirmesinde bulundu.