Türkiye’de bir çok kesimde ara eleman ve çırak problemi yaşanıyor. Oto tamiri dalı de bu probleme yakından hissederken, mesleğin ustaları işlerini devredecek çırak bulamadıklarına isyan ederek, “Anne-babaların çocuklarını daha rahat etmeleri kanısıyla beyaz yakalı kesimlere yönlendiriyor. Lakin gelir düzeyinde mavi yakalılar beyaz yakalıları geride bıraktı. 10 yıl sonra otomobilinizi tamir edecek usta bulamayacaksınız” diye konuştular.
Büyük endüstrileri bile sahipleri değil ustalar yönetir
İstanbul Oto Sanatkarları Esnaf Odası Başkanı Mustafa Keskin, çırak sayısındaki düşüşün kesimin geleceğini tehdit ettiğini, endüstride yetişmiş eleman eksikliğinin Türkiye’nin önemli sorunu olduğunu söyledi. Anne-babaların çocuklarını daha rahat etmeleri fikriyle beyaz yakalı bölümlere yönlendirmesinin büyük bir yanılgı olduğunu tabir eden Keskin, gelir düzeyinde mavi yakalıların beyaz yakalıları geride bıraktığını vurguladı.
Bu meslekte ustalığın değerine dikkati çeken Keskin, “Büyük endüstrileri bile sahipleri değil, ustalar yönetir. Türkiye’nin geleceği, çırak-kalfa-usta müfredatından, Ahi Evran kültüründen geçer. Maalesef bundan yoksunuz.” sözlerini kullandı.
Yabancılar ‘çıraklık’ yapıyor
Geçmişte ilkokul çağındaki çocukların yaz tatilinde çıraklık yaptığını, ilkokuldan sonra okula devam etmeyecekse çıraklığa verildiğini anlatan Keskin, mevcut müfredatta ise 12 yıllık zarurî eğitimin 17-18 yaşında bittiğini, bunun da kesimlere orta eleman yetişmenin önünü tıkadığını kaydetti.
Bu sorunu aşmak için meslek okullarının geliştirilmesi gerektiğinin altını çizen Keskin, “Meslek okullarının çoğalması, bu işin önünün açılması lazım. Yalnız otoda değil bütün dallarda meslek okullarının güçlendirilmesi gerekiyor.” dedi. Değerini kaybetmeyecek mesleklerden birinin otomotiv kesimi olduğunu belirten Keskin, “Yabancı ülkelerden gelen çocuklar buralarda çıraklık yapmaya başladı. Yarın bu meslekler elimizden giderse yazık olur. Bunlar da ülkelerine döndüğü vakit mesleği icra edecek adam bulamayız.” diye konuştu.
Ustalar isyan ediyor: ‘Onlarca üniversite mezunu işsiz, bizim meslekte yetişen yok’
Maslak’taki İstanbul Atatürk Oto Sanayi Sitesi’nde ustalık yapan ve 45 yıldır oto tamiri dalında çalıştığını söyleyen Rasim Çekerekli de 12 yıllık mecburî eğitimin sonunda 18 yaşına gelen bir kişiyi bu yaştan sonra meslekte yetiştirmenin güç olduğunu belirtti. Kaliteli eleman yetişmesi için meslek liselerine verilen değerin arttırılması gerektiğini lisana getiren Çekerek, “Onlarca üniversite mezunu piyasada işsiz, bizim meslekte yetişen yok.” sözünü kullandı.
Meslek liselerinde yapılan düzenlemelerle birlikte öğrencilerin haftanın bir günü okula gittiğini, 4 gün atölyelerde çalışabildiğini hatırlatan Çekerekli, “Çocuklar hem pratik hem teorik bilgi alıyor. Bir de bu maddeyle çocuklarımızın sigortasını, taban fiyatın bir kısmını da devlet ödüyor. Çocuk hem küçük yaşta para kazanma alışkanlığını elde ediyor hem de sanatını elde etmiş oluyor. Çocuk okul bittiğinde liseden diploma ve ustalık evrakı alıyor. Bu ustalık dokümanı, Avrupa çapında geçerli bir evrak. Münasebetiyle anne ve babalardan ricam, çocukları illa düz liseye, Anadolu Lisesine gidecek yahut üniversite okuyacak diye yönlendirmesin. Eli yatkın çocukları bu araba dalında yetiştirelim.” diye konuştu.
Herkes bir an evvel masa başı müdürlük istiyor
‘Bir tane çırak bulamazsınız’
İhsan Tanrıverdi, yaklaşık 45 yıldır kaportacılık yaptığını belirterek, “63 yaşındayım. Hala çalışıyoruz. Bizden diğer usta yok, yetişmiyor. Biz de kapatsak sanayi olduğu üzere gidecek.” diye konuştu. Usta Cemal Şahin ise kendilerine tamirci gözüyle bakıldığı için şimdiki gençlerin mesleğe talipli olmadıklarını söyledi. Mesleğine gereken bedelin verilmediğini öne süren Şahin, “Mesela bir ressam pahalı lakin ben de otomobil yapıyorum. Parçalamış arabayı yapmışım, yepyeni haline getirmişim ancak bunun pahası yok.” tabirlerini kullandı.
‘Yeni kuşak işi beğenmiyor’
Ayhan Zaglı da 45 yıllık usta olduğunu belirterek, eski devirde her dükkanda 10 çırak olduğunu lakin günümüzde çırak bulunamadığını anlattı. Yaptıkları işi yeni kuşağın beğenmediğini Zaglı, “3 oğlum var. Okul devrinin uzun olmasından ötürü 3’ünü de mesleğe sokamadım. 16-17 yaşında çocukları buraya nasıl getireyim? Hiçbiri çalışmıyor. Son kuşağız. Endüstride 3 bin 500 dükkan varsa hiçbirinde 20 yaşında bir adam bulamazsınız.” diye konuştu.
Gençlerin yapması gereken işi kendilerinin yaptığını söyleyen Zaglı, “Şu koskoca atölyede 30 otomobilin içinde 2 bireyiz. Sonumuz yeterli değil.” dedi. Uygun ustaların yetişmesi için çocukların 10-12 yaşlarından itibaren endüstride olmaları gerektiğini vurgulayan Zaglı, “Eskiden bir endüstride her 5 yılda bir 100 sanatkar çıkardı. Şimdi atölyeleri dolaşın, bir tane çırak bulamazsın.” tabirini kullandı.