Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), Dijital Türk Lirası projesinin birinci fazını muvaffakiyetle tamamladı. Dijital Türk Lirası, yalnızca bir ödeme aracı değil, birebir vakitte Türkiye’nin dijital iktisada entegrasyon sürecinde kıymetli bir adım olarak görülüyor. 2025’te daha geniş kapsamlı pilot testlerle sürecek ikinci faz çalışmaları, dijital iktisada yeni bir ivme kazandırmayı hedefliyor. Dijital Türk Lirası, çevrimdışı ödemeler ve inançlı dijital kimlik üzere yenilikçi özelliklerle öne çıkıyor.
Peki, nedir bu Dijital TL? Hangi alanlarda kullanılabilir? Yararları neler olacak? Kripto para ile bir ilişkisi var mı? Dijital TL ne vakit çıkacak? Soruların tüm karşılıkları Sputnik’in haberinde.
Dijital Türk Lirası nedir?
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), Dijital Türk Lirası’nı dijital iktisat için bir ödeme aracı olarak geliştirmeyi amaçlıyor. Fizikî paraya dijital bir alternatif sunacak Dijital TL, finansal kapsayıcılığı artırırken, kesintisiz ödeme altyapısı ve yenilikçi uygulama imkanlarıyla öne çıkıyor. İşte Dijital Türk Lirası’nın sunduğu fırsatlar…
Dijital Türk Lirası: Fizikî paranın dijital alternatifi
Dijital Türk Lirası, mevcut Türk lirasının dijital biçimi olarak tanımlanıyor. TCMB tarafından geliştirilen Dijital TL, fizikî paranın sağladığı fonksiyonları dijital ortama taşıyarak kullanıcıların daha süratli ve inançlı ödeme yapabilmesine imkan tanıyacak. Fizikî banknotların dijital ortamlarda sonlu fonksiyon görmesi nedeniyle, TCMB bu projeyle ekonomik faaliyetlerde yeni bir ödeme altyapısı sunmayı hedefliyor.
Dijital TL ile Kripto para ortasındaki fark nedir? Dijital TL kripto para mıdır?
Dijital Türk Lirası, kripto paralardan farklı olarak TCMB tarafından çıkarılan yasal bir ödeme aracı ve ulusal para ünitesidir. Dijital TL, kripto paralarda olduğu üzere merkeziyetsiz değil, devlet tarafından desteklenen merkezi bir yapıya sahiptir. Dijital Türk Lirası, Türkiye Cumhuriyeti’nin para ünitesini temsil eden, yasal garantiye sahip bir dijital para formatıdır. Böylelikle, Dijital TL’nin ekonomik güvenliği ve yasal çerçevesi devlet tarafından sağlanmış olur.
Dijital Para neden gereklidir?
Fiziksel paralar, pamuk, keten, kâğıt üzere çeşitli malzemelerden üretilir ve anında dolanıma sunulur. Fakat dijital çağda, fizikî paranın fonksiyonelliği kısıtlı kalıyor; banka mevduatları yahut kredi kartları üzere ek tahliller gerektiriyor. TCMB, dijital ödemelerde direkt ve bağımsız bir tahlil sağlayabilmek ismine Dijital TL projesini başlattı. Bu dijital para ünitesi, fizikî Türk lirasının dijital ortamda daha fonksiyonel bir versiyonu olarak düşünülebilir ve TCMB’nin 1998’den beri sürdürdüğü elektronik ödeme projelerinin bir uzantısı niteliğindedir.
TCMB Lideri Dr. Karahan’dan Dijital Türk Lirası ve tokenizasyon açıklaması
Daha evvel Suudi Arabistan’ın başşehri Riyad’da düzenlenen 24Fintech Konferansı’nda konuşan TCMB Lideri Dr. Fatih Karahan, Türkiye’nin dijital dönüşüm çalışmaları hakkında değerli açıklamalarda bulunmuş; Dijital Türk Lirası projesinin gelişimi ve tokenizasyon hususlarını gündeme getirerek Türkiye’nin finansal teknoloji alanındaki maksatlarını paylaşmıştı.
Dr. Karahan, TCMB’nin Merkez Bankası Dijital Para Ünitesi (CBDC) projesine 2020 yılında başladığını ve birinci pilot denemelerin 2023 yılında gerçekleştirildiğini belirtti. Projenin 2021 yılında kavramsal ispat çalışmalarının tamamlandığını, 2022’de ise teknoloji ortaklarının belirlendiğini ve iş birliği platformunun kurulduğunu aktardı. Dijital para projesinin bilhassa tamamlayıcı bir ödeme kanalı yaratması ve Türkiye’nin dijital iktisada ahengini güçlendirmesi bekleniyor.
Dijital Türk Lirası projesinde birinci faz tamamlandı
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), Dijital Türk Lirası projesinin birinci fazını tamamlayarak kıymetli bir adımı geride bıraktı. 2023 yılı prestijiyle tamamlanan birinci faz çalışmaları kapsamında, dijital ödemelerde güvenlik ve kullanıcı tecrübesi bahislerinde başarılı pilot testler gerçekleştirildi. TCMB, dijital Türk lirasının yaygın kullanıma geçmesi için 2025’te ikinci faz çalışmalarıyla daha geniş çaplı testler gerçekleştirmeyi hedefliyor.
1. Faz neleri içeriyordu?
Birinci fazın kapsamını;
Dijital TL iş birliği platformu ile genişletilmiş pilot çalışmalar
İlk fazda dijital Türk lirasının teknik altyapısının oluşturulması hedefiyle Dijital Türk Lirası İş Birliği Platformu kuruldu ve pilot çalışmalar yürütüldü. Bu platformda ASELSAN, HAVELSAN ve TÜBİTAK üzere stratejik ortaklarla iş birliği yapılırken, dağıtık defter teknolojileri ve dijital kimlik entegrasyonu üzere temel alanlarda Ar-Ge faaliyetleri sürdürüldü. TCMB’nin açıklamalarına göre, bu iş birliği ile 2025 yılında, dijital TL’nin ikinci fazında yeni iştirakçilerin da dahil edileceği daha kapsamlı bir pilot çalışma başlatılacak.
Dijital TL ile finansal kapsayıcılık artacak
TCMB’nin birinci faz raporuna nazaran dijital Türk lirası, finansal kapsayıcılığı artırmayı, kesintisiz ödeme imkânları sunmayı ve dijital iktisatla uyumlu bir ödeme sistemi geliştirmeyi hedefliyor. Dijital TL, Türkiye’nin süratle büyüyen finansal teknolojiler ekosistemine entegre edilerek yenilikçi tahliller sunacak. Bu projede çevrimdışı ödeme ve akıllı ödeme üzere özellikler de yer alıyor.
Dijital Türk Lirası’nın avantajları: Güvenlik, çevrimdışı ödeme ve akıllı sözleşmeler
Birinci faz raporuna nazaran Dijital Türk Lirası, kullanıcıların çevrimdışı ödemeler yapabilmesini sağlayacak özelliklere sahip olacak. Çevrimdışı ödeme yetenekleriyle doğal afet üzere durumlarda bile finansal süreçlerin kesintisiz devam etmesi sağlanacak. Tıpkı vakitte akıllı mukavelelerin entegrasyonu ile, dijital TL üzerinde programlanabilir ödeme sistemleri geliştirilerek işletmeler ve bireyler için yeni jenerasyon ödeme akışları sunulacak.
Dijital TL, güvenlik ve kullanıcı kapalılığını öne çıkarıyor
Dijital Türk Lirası projesinde güvenlik ve kapalılık en öncelikli ögeler ortasında yer alıyor. TCMB, dijital TL için kullanıcı datalarını korumak emeliyle gelişmiş kriptografi metotları kullanarak güvenlik sistemleri geliştirdi. Bu kapsamda, dijital kimlik sistemleri ve kullanıcıların sadece gerekli datalarını paylaşmalarını sağlayan inançlı dijital kimlik teknolojileri birinci fazda test edildi ve başarılı sonuçlar elde edildi.
2025 ikinci faz çalışmaları: Dijital Türk Lirası için yeni dönem
2025 yılında dijital Türk lirasının ikinci faz çalışmaları kapsamında daha kapsamlı pilot testler gerçekleştirilecek ve yeni katılımcılar iş birliği platformuna eklenecek. TCMB, bu yeni fazda çeşitli kullanım senaryolarını kıymetlendirecek ve elde edilen datalarla dijital Türk lirasının ekonomik, hukuksal ve teknolojik altyapısını güçlendirecek.